Röleler elektrik devresini kontrol etmek üzere kullanılan
manyetik bir bobinin ürettiği harekete göre açma veya kapama yapan cihazlardır.
Diğer bir ifadeyle, ufak güçteki elektromanyetik
anahtarlara röle adı verilir. Röleler kullanıldığı yerin özelliğine göre pek
çok şekilde düzenlenebildiğinden, herbirinin yapısını tek tek açıklamak mümkün
değildir. Bunlardan bazıları aşırı akım rölesi, ısıl röle, (PTC) elektronik
solidstate (katı hal) rölesidir. Hepsinin ortak fonksiyonu, elektrik
devrelerini, bir tahrik vasıtasıyla kontrol etmektir.
Röle ve devre üzerindeki yeri (Ev tipi soğutucularda
kullanılan aşırı akım rölesinin devre üzerindeki yeri görülmektedir)
Hermetik tip kompresörlerin kullanıldığı ev tipi
soğutucularda, elektrik motorunun ilk hareketi, yaygın olarak kullanılan ve
motor gövdesine yerleştirilmiş ilk hareket rölesi (akım rölesi) ile
gerçekleştirilir.
Elektrik motoru ana sargısı üzerinden geçen yüksek kalkış
akımı, röle bobininde yüksek manyetik alan oluşmasına neden olur. Bunun sonucu
rölenin hareketli kontakları, rölenin yay direncini yener ve sabit kontaklar
üzerine yapışarak, elektrik motorunun yardımcı sargısını devreye sokar.
Ev ve küçük tip ticari soğutucularda kullanılan röleler(Motorunun
ilk hareketini sağlamak üzere tasarlanmış diğer bir röle tipi de elektronik
röledir)
Yardımcı sargının devreye girmesiyle
motorda, yüksek kalkış torku oluşur ve motor hızla kalkış yapar. Yardımcı
sargının devreye girmesi ve motorun hareketiyle ana sargı üzerinden çekilmekte
olan akım % 70-80 nispetinde düşer.
Bu düşüş, röle bobini üzerindeki manyetik
alanın devamı için yeterli değildir ve röle kontakları yay direncinin etkisiyle
eski durumlarına geri döner. Bunun sonucu yardımcı sargı devreden çıkar ve
elektrik motoru sadece ana sargı üzerinden geçen devre akımıyla beslenerek
termostatın izin verdiği sürece devrede kalır.
Isıl röle ise adından da anlaşılacağı
üzere sıcaklık değişimlerine göre devrede açma, kapama yapan aygıttır.
Yapılarında bulunan bi-metal parçalar sıcaklık değişimlerinde hareket ederek
kontakları açar veya kapar. Böylece elektrik motorunun ilk hareketi sağlanır.
Elektronik rölesinin yapısı diyot,
transistor ve triyak gibi yarı iletkenlerden oluşur. Yarı iletken, akım ve
gerilim değişimlerine göre devrede açma, kapama yaparak motorun kalkışını
sağlar. Daha çok 1/8 ile 1/3 hp küçük güçteki hermetik ekovatların ilk
hareketinde kullanılırlar.