Röleler elektrik devresini kontrol etmek üzere kullanılan manyetik bir bobinin ürettiği harekete göre açma veya kapama yapan cihazlardır. Diğer bir ifadeyle,ufak güçteki elektromanyetik anahtarlara röle adı verilir.
Röleler kullanıldığı yerin özelliğine göre pek çok şekilde düzenlenebildiğinden,her birinin yapısını tek tek açıklamak mümkün değildir. Bunlardan bazıları aşırı akım rölesi (potansiyel röle), ısıl röle, elektronik solid state (katı hal) rölesidir. Hepsinin ortak fonksiyonu, elektrik devrelerini, bir tahrik vasıtasıyla kontrol etmektir.
Soğutma uygulamalarının önemli bir kısmında monofaze motorların yer aldığı hermetik tip kompresörler kullanılmaktadır.Monofaz motorlu soğutma kompresörlerinin ilk hareketi veya kaldırılışı röle adı verilen ve manyetik veya ısıl etkiyle veyahut ta elektronik olarak açma, kapama yapan elemanlarla sağlanır.
Soğutma uygulamalarının önemli bir kısmında monofaze motorların yer aldığı hermetik tip kompresörler kullanılmaktadır.Monofaz motorlu soğutma kompresörlerinin ilk hareketi veya kaldırılışı röle adı verilen ve manyetik veya ısıl etkiyle veyahut ta elektronik olarak açma, kapama yapan elemanlarla sağlanır.
Bunlar, hermetik sistemin dışına yerleştirilmiştir ve böylece servis bakımları kolayca sağlanmış olur. Röle, motorun ilk kalkışında kalkış sargısı (yardımcı sargı) devresinden elektrik akımının geçmesini sağlar ve motor devri belirli bir değere ulaştıktan sonra kalkış sargısı (yardımcı sargı) devresini açar.
Yardımcı sargının (kalkış sargısının) uzun süre devrede kalması ve üzerinden 3 - 4 saniyeden daha uzun süre elektrik akımı geçmesi bu sargının aşırı ısınmasına ve hatta yanmasına sebep olabilir.
Bunu önlemek üzere ilk hareket rölesine, genellikle termik esaslı bir koruyucu ilave edilir. Röleler uygulandığı motor özelliklerine (kalkış akımına, gücüne vb.) göre doğru ve uygun elektriksel büyüklükte olması çok önemlidir.
Aksi halde, motorun kalkışının ve korunmasının istenen şekilde olması sağlanamaz. Bu nedenle arızalı bir röle yenisiyle değiştirildiğinde mutlaka eskisiyle aynı özellikleri taşımalıdır.
Normal tip buz dolaplarda kullanılan röle üç bacaklı bir başlatma anahtarıdır.Başlangıçta kompresör motorunun yardımcı sargısı devre dışıdır.
Normal tip buz dolaplarda kullanılan röle üç bacaklı bir başlatma anahtarıdır.Başlangıçta kompresör motorunun yardımcı sargısı devre dışıdır.
Motor kalkınma anında yüksek akım çekince röle bobini enerjilenir ve
paleti çekerek normalde açık kontağını kapatır ve yardımcı sargıyla beraber
kondansatörü devreye sokarak kompresörün rahat bir şekilde kalkınmasına
yardımcı olur.
Kompresör normal devrine ulaşınca kalkınma akımı düşer ve
röle çekili tuttuğu kontağını açarak yardımcı sargı ve kondansatörü devreden
çıkarır.
Termik ve röle beraber kompresöre bir yıldız başlı vida
tornavida ile sabitlenir.Elektrik bağlantıları söküldüğü şekilde yerlerine
bağlanır.Termik nasıl çıkartılmışsa aynı şekilde yenisi yerine elle monte
edilmelidir.
Termik tasarlandığı kompresöre bağlandıktan sonrada akım
kontrolünü yapmamız gereklidir.Buzdolaplarında kullanılan termikler oldukça
basit ve küçüktür. Bu nedenle termik motora giriş ucundan elle çekilmek
suretiyle çıkartılır ve takılır. Burada dikkat edilmesi gerekli husus
buzdolabını besleyen enerjinin kesik olmasıdır.
Röle Çeşitleri
- Akım rölesi
- Potansiyel (voltaj) rölesi
- Isıl röle
- Elektronik röle
- Defrost röleleri